.jpg)
Sözlük anlamı ile imkansız, yapılması mümkün olmayan demektir. “İmkansızı mümkün kılmak” kendi içinde bir miktar çelişki barındırsa da umarız ilginizi çekmiştir.
Arşiv veya eBYS uygulaması kullananlar bilirler; Daha sonra bulabilmek için her belge için metaveri, index veya künye bilgisi denen ek bilgiler girilir ve bu bilgiler ile belge bir kimlik kazanır.
- Belgenin konusu, tarihi, kimden geldiği, parsel numarası, sayı, ilgi gibi bilgilerin kullanıcılar tarafından girilmesi gerekiyor.
Künye bilgisi girişi için ne kadar zaman harcadığınızı hiç düşündünüz mü?
Bir belge için yaklaşık 1 dk gerekiyor diyebilir miyiz?
- Dakikada yaklaşık 150-200 kelime okuruz, okuma, anlama ve yazma süresini dikkate alırsak 1 dk makul görünüyor.
- Hesabımıza göre bir kişi bir günde yaklaşık 500 belge girebilir. 1 milyon belgeniz varsa 2000 adam gün gerekiyor! Bir yıl efektif 220 gün desek, 9-10 adam yıllık bir işten söz ediyoruz. Kısa gibi görünen 1 dk’lar toplanınca oldu 9 yıl!
- Bir kaç hafta önce bir Su Kanalizasyon Birimi 3.5 milyon abone dosyası, toplamda 30 milyon sayfalık bir Arşiv Projesi yapmak istediğini söyledi. Bu işin sadece index veri girişi aşaması 32 adam x yıl kaynak ister. 32 adam yıl ve üstelik esas bilgiyi içeren detay dosyalara dokunmadık bile. Bütün sayfaları indexleyelim deseydik 270 adam x yıl gerekecekti. 270 adam ile 1 yıl, 1 adam ile 270 yıl yani.
İşte imkansız dediğimiz ama mümkün kıldığımız ihtiyaç budur. GEODI ile 32 adam yılı silebilirsiniz. Çünkü index faslını kendisi hallediyor. Eğer böyle ise başlamışken tümünü de yapalım derseniz, 270 adam yıla da gerek kalmaz. GEODI size bir çırpıda 32 veya tercihinize göre 270 adam yılı kazandır.
Bu kazanımın parasal değerini merak ediyorsanız, operatörlerin 2019 için minimum(asgari) ücret aldığı varsayılarak, yaklaşık 1.2 Milyon veya 9.7 Milyon TL olduğunu söyleyebiliriz. Hesaba bilgisayarlar, fiziki çalışma ortamı, finansman ve proje yönetim maliyetlerini eklemeyi unutmuş olabiliriz.
Zorlamak Çözüm değil
Veri giriş sürelerini 30 saniyeye indirin veya operatörleri günde 10 saat çalıştırın, ne yaparsanız yapın manuel veri giriş yönteminde sonucu çok fazla değiştiremezsiniz. Zorlama, işin kalitesini düşürmekten başka bir sonuç vermez.
Bu gibi işleri artık yazılımların yapma vakti geldi.
İşin aslı GEODI Yapay Zeka’sı ile beklenen de fazlasını yapıyor. Nasıl mı?
- Mesela bir hukuk dokümanının geldiği tarihi ve tebliğ edilen mahkeme tarihini birlikte tanıyor. İlgili yargıtay kararı, yasa maddelerini de elbette.
- Mesela bir belgede gelen tüm parsel numaralarını ve bunların mahallelerini tanıyor ve harita(CBS) ile ilişkilendiriyor. Bir dağıtım cetveli veya encümen kararında yer alabilecek yüzlerce, binlerce parsel numarasını şikayet etmeden hatasız şekilde okuyor.
- Standart dosya plan numarasını tanıyor ve ayrıştırabiliyor.
- Pafta numaralarını tanıyor, koordinatlarını hesaplıyor.
- Bir sondaj logundaki koordinat değerlerini tanıyor ve harita(CBS) ile ilişkilendiriyor.
- Belge üzerindeki barcode’u tanıyor ve böylece gerektiğinde fiziksel arşivdeki yerini söylüyor.
- Kurumunuzda kişisel veri kapsamına girebilecek her şeyi tanıyor, belgeleri sınıflayabiliyor.
- Belgenin dilini tanıyor(türkçe, rusça, ingilizce gibi)
- Belgenin türünü tanıyor, sondaj logu, yapı ruhsatı, ehliyet gibi.
- AutoCAD ile yapılmış bir mimari projedeki parsel numarasını ve mimarın adını okuyor.
Bir medya arşivindeki yüzleri de tanıyor desek çok fazla olmaz değil mi?
Özetle bütün bu işleri manuel yapalım deseydik süreler kim bilir ne olurdu. İmkansız olurdu deyip geçelim mi
GEODI Hata Yapar mı?
Peki GEODI hata yapıyor mu diye sorular gelebilir. Elbette yapıyor. Ama bir tek şeyi rahatça söyleyebiliriz, hata oranı operatörlerden daha düşük.
Kazanımlarınız sadece yaparken değil proje sonrasında da devam ediyor. Zira metaveri veya künye bilgisi gerektiren sistemlerde yeni evraklar için süreyi azar azar (her birine 1 dk) harcıyorsunuz. Örneğin yılda 100 Bin evrak üretiyorsanız, 1 dk hesabı ile 1 adam yıl ediyor. GEODI ile bu süreler de kazanılıyor.
Konu sadece arşiv değil, arşiv meselenin az bir kısmı.
- Ordu Büyük Şehir Belediyesi'ni ele alalım; 45 Milyon belge içinde yaklaşık 200 Milyon sayfalık bir GEODI kullanıyorlar. Bu zaman kadar GEODI 13 Milyon Tarih, 7 Milyon Parsel Numarası, 6 Milyon isim, 300 Bin adres ve daha fazlasını çıkarmış ve belgelere anlam katmış. Bu çıkarım manuel yollar ile yapılsaydı 500 adam yılı aşacaktı. İmkansız görünen bir iş olduğu için genellikle talep edilmiyor ama artık GEODI ile mümkün.
Klasik sistemlerde künye bilgileri neden gerekiyor?
Genelde aramayı kolaylaştırmak, belgeleri sınıflamak gibi sebepler sayılır. GEODI bu meseleleri sadece yapay zeka değil genel tasarımı ile de çözüyor. GEODI Akıllı bir arama motoru (Cognitive Search Engine) ve çok güçlü, patentli, bir arama algoritması kullanıyor. Bu sayede kaybolmak yok.
- Mesela terim farklılıklarını yok ediyor. “İfraz veya Ayırma” aynı şey, “amele, işçi, ırgat” aynı şeyler. Bu sayede kim nasıl yazarsa yazsın buluyorsunuz.
- Belgenin tam tarihini hatırlamıyorsunuz, hiç sorun değil “Eylül-Kasım 2006” yazın yeterli. Belgelerde tarihlerin nasıl yazıldığı önemli değil, “12 Ekim 2006” veya “12/10/2006” şeklinde yazılmış olabilir.
- Parsel numarası “512 ada 3 ve 5 parsel” veya “512 adada yapılan inceleme sonrası 3 parselde şunun, 5 parselde bunun yapılmasına” yazsın anlıyor.
Sonuç
Özetle künye veya metaveri bazlı sistemlerin artık çok fazla geleceği kalmadığını söyleyebiliriz. Zira künye yaklaşımı belgelerin içinde gizli bilgiyi ortaya çıkaramaz, çok büyük miktarda manuel iş gerektiriyor ve operatör hataları kaçınılmaz.
Gelecek GEODI’dir!
Sevgilerimizle
